NAS مخفف کلمات Network Attached Storage به معنای دستگاه ذخیره سازی پیوست شده به شبکه می باشد ، دقیقا به همین دلیل است که به هیچ عنوا نباید واژه های فنی را به فارسی ترجمه کرد زیرا اینقدر مسخره می شوند که کسی که حرفه ای اینکار هم باشد شاید ترجمه آن را متوجه نشود. این دستگاه مجموعه ای از هارد دیسک ها یا بهتر بگوییم آرایه ( Array ) ای از هارد دیسک ها است که از قابلیت ذخیره سازی اطلاعات در قالب پروتکل های ذخیره سازی NFS و CIFS پشتیبانی می کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این پروتکل های دسترسی فایل می توانید به مقاله مهندس سعید خلیفی با عنوان معرفی SMB/CIFS و روش های بالا بردن امنیت آن مراجعه کنید. کلیه دستگاه های NAS با استفاده از ساختار IP Address قابل دسترس هستند و در واقع همیشه به یک شبکه مبتنی بر پروتکل TCP/IP و دارای آدرس IP متصل می شوند. با توجه به اینکه پروتکل های دسترسی به NAS پروتکل های File-Based هستند کلاینت ها به فایل ها و منابعی که بر روی NAS قرار می گیرد در قالب فایل و تحت شبکه دستری پیدا می کنند ، به نوعی زمانیکه شما به یک NAS متصل می شوید انگار به یک Shared Folder در شبکه متصل می شوید و برای کاربران دقیقا چنین تداعی می شود که به یک سرور فایل متصل شده اند. ما از NAS برای مدیریت متمرکز فایل های سازمانی استفاده می کنیم و با توجه به shared storage یا فضای اشتراک گذاری که بصورت شبکه ای و متمرکز در اختیار ما قرار گرفته است پیچیدگی های مدیریتی فایل سرور کاهش پیدا می کند ، محدودیت فضای روی دیسک های Local کاهش پیدا می کند ، ساختار ذخیره سازی اطلاعات را بهبود می بخشد و از طرفی پراکندی اطلاعات در شبکه را با تجمیع آنها کاهش می دهد. NAS ها معمولا از نظر اندازه کوچکتر از SAN ها هستند و تعداد هارد دیسک های کمتری دارند ، از طرفی معمولا به شکل یک جعبه یا Case در کنار شبکه دیده می شوند و این در حالی است که دستگاه های SAN حجیم ، بزرگ و قابلیت پشتیبانی از تعداد زیادی هارد دیسک را دارند و معمولا بصورت Rack Mount ارائه می شوند.
تفاوت اصلی NAS و SAN در چیست ؟
تفاوت اصلی NAS و SAN در پروتکل های دسترسی به اطلاعات یا Access Protocols است. توجه کنید که از NAS و SAN به عنوان راهکارهای ذخیره سازی اطلاعات نام برده می شود. پروتکل هایی که برای NAS عنوان کردیم NFS و CIFS بودند که از آنها به عنوان File Level Protocols نام برده می شود و برای دسترسی اطلاعات در شبکه بصورت فایل استفاده می شوند. مدیریت فایل ها و کنترل های دسترسی در NAS بر عهده سیستم عامل خود دستگاه NAS می باشد. بر خلاف NAS در دستگاه های ذخیره سازی اطلاعات SAN پروتکل های دسترسی بر اساس فایل نیستند و بر اساس بلوک های اطلاعاتی یا Block Level Access ایجاد می شوند ، نمونه ای از این پروتکل های دسترسی که در SAN استفاده می شود iSCSI و Fiber Channel می باشد که دسترسی به اطلاعات در شبکه در قالب Block Level را فراهم می کنند. دستگاه هایی که با استفاده از ساختار Block Level به SAN دسترسی پیدا می کنند خودشان فایل ها و File System های خودشان را مدیریت می کنند. با وجود تمامی این تفاوت ها که بین SAN و NAS وجود دارد آنها کاملا هم از همدیگر متمایز نیستند و در برخی اوقات شما می توانید از ترکیب چندین پروتکل و یکپارچه کردن دیسک ها در یک سیستم ، هم از مزایای SAN یا Block Level Access استفاده کنید و هم از مزایای NAS یا File Level Access استفاده کنید. با اینکار در واقع بهینه ترین حالت ممکن استفاده از NAS و SAN را خواهید داشت.
مقایسه کارایی SAN و DAS
شاید این سئوال برای شما پیش بیاید که چرا سازمان ها و شرکت های بزرگ از SAN برای ذخیره سازی اطلاعات استفاده می کنند و این نوع ساختار ذخیره سازی اطلاعات را به استفاده از DAS یا Direct Attached Storage ترجیح می دهند ، پاسخ این سئوال بسیار ساده است دستگاه های SAN دارای انعطاف پذیری ، دسترسی پذیری و کارایی بسیار بالاتری نسبت به دستگاه های ذخیره سازی Direct Attached Storage یا DAS هستند. با توجه به اینکه دستگاه های SAN وابستگی دستگاه های ذخیره سازی اطلاعات به سرورها را حذف می کنند و بصورت مجزا می توانند در شبکه ایفای نقش کنند طبیعی است که هر نرم افزاری بر روی هر سروری در شبکه می تواند به این منابع ذخیره سازی دسترسی پیدا کند و همین موضوع باعث بالا بردن کارایی هر چه بیشتر تجهیزات SAN در شبکه می شود. اگر قرار باشد به فضای ذخیره سازی فعلی خود هارد دیسکی اضافه کنید اینکار را صرفا بر روی دستگاه SAN انجام می دهید و براحتی منابع ذخیره سازی اطلاعات خود را افزایش می دهید ، این امر خیلی می تواند در کاهش فضای مصرفی در اتاق سرور یا Data Center کاربردی باشد. در کنار آن هزینه های یک سازمان نیز کاهش پیدا می کند زیرا برای اضافه کردن هارد دیسک های بیشتر دیگر نیازی به اضافه کردن سرور جدید در شبکه نمی باشد. دستگاه های ذخیره سازی SAN Storage امروزه فقط از ارتباطات فیبر نوری برای انتقال اطلاعات بین سرورها و SAN استفاده می کنند و این بدین معناست که سرعت رد و بدل شدن اطلاعات در این میان بسیار سریعتر از دستگاه های DAS می باشد.
امروزه ما این نوع ارتباطات فیبر نوری درون SAN را به Fibre Channel SAN Storage می شناسیم ، البته پروتکل های دیگری هم وجود دارند اما این روش سریعترین روش و کارا ترین روش ارتباطی می باشد. با توجه به اینکه بر روی یک SAN Storage ارتباطات شبکه ای زیادی می توان برقرار کرد و سرورهای مختلف را حتی در فضاهای کاری دور به هم ارتباط داد این امر باعث بالا رفتن کارایی و دسترسی پذیری سرورها می شود ، معمولا ساختارهای کلاسترینگ در شبکه های بزرگ را با استفاده از همین تجهیزات SAN انجام می دهیم. در نهایت جدا کردن فضای ذخیره سازی اطلاعات از روی سرورها و قرار دادن آن بر روی یک SAN Storage باعث بالا رفتن و بهینه تر شدن قدرت پردازشی CPU های موجود بر روی سرور خواهد شد. DAS ها خواه ناخواه کمی قدرت پردازشی را به خودشان اختصاص می دهند.
تجهیزات SAN Storage می توانند وظایف مدیریتی شبکه را ساده تر کنند
SAN Storage ها برای انجام دادن فرآیندهای Backup گیری و پیاده سازی Disaster Recovery ها بسیار بسیار کارآمد هستند. در یک SAN شما می توانید براحتی اطلاعاتی را از هارد دیسک های یک SAN به SAN دیگر منتقل کنید و در این میان حتی کوچکترین ارتباطی با سرور اصلی مالک اطلاعات برقرار نکنید ، این یعنی عدم وابستگی اطلاعات به سرورها و چنین قابلیتی Backup گیری را به شدت کارا می کند. تصور کنید که می خواهید یک Backup از اطلاعات موجود در هارد دیسک موجود بر روی SAN تهیه کنید ، در حالت معمول و بر روی سرورهای فیزیکی این عملیات می تواند به شدت CPU های سرور را درگیر کند اما در چنین مواقعی اصلا CPU های سرور پردازشی را انجام نخواهند داد. برخی از SAN ها از تکنولوژی های شبکه ای استفاده می کنند که می تواند به SAN این قابلیت را بدهند که در فواصل طولانی نیز به سرویس دهی خود ادامه دهد ، تکنولوژی Fibre Channel از این دسته از تکنولوژی هاست ، شما می توانید دو عدد Data Center داشته باشید که بر روی هر کدام از آنها دو دستگاه SAN Storage داشته باشید و این دستگاه ها از طریق لینک های فیبر نوری اطلاعات را با همدیگر Replicate کنند و در نتیجه شما می توانید Backup های خود را در محل های بسیار دورتر از محل اصلی قرار گیری اطلاعات قرار دهید و یک Off Site Backup ایجاد کنید. با راه اندازی SAN storage بعضا شما دیگر نیازی به استخدام نیروهای زیاد برای انجام کارهای مدیریتی شبکه نیستید و از همه بهتر اینکه با وجود SAN شما می توانید سرورهای خود را از طریق هارد دیسک های SAN بوت کنید و این باعث کاهش زمان بوت یک سیستم و از طرفی سهولت در جایگزینی سرورها خواهد شد.
پیاده سازی یک Storage Area Network یا SAN
برای پیاده سازی یک SAN ساده شما نیاز به سه قسمت اصلی دارید ، SAN Switch ، یک دستگاه ذخیره سازی و یک سرور . همچنین شما برای متصل کردن دستگاه SAN با سرورها و ارتباطات بین آنها با نرم افزار مدیریتی SAN به کابل نیز نیازمند هستید. در بسیاری از موارد واقعی پیاده سازی SAN Storage یک SAN می تواند شامل سویچ ها ، دستگاه های ذخیره سازی و سرورهای مختلفی باشد ، و شاید در همین ساختار ما نیاز به روتر و Bridge و حتی Gateway نیز برای گسترش دادن شبکه SAN و برقراری اتصال با نقاط دیگر Data Center را داشته باشیم.توپولوژی های پیاده سازی SAN Storage ها در شبکه کاملا با اندازه و نیازهای یک سازمان بایستی در نظر گرفته شود. فرآیند پیاده سازی SAN نیازمند یک سری اقدامات است.
اول اینکه شما باید طراحی SAN خود را انجام دهید ، تمامی نیازهای فعلی و آینده سازمان خود را در نظر بگیرید. دوم اینکه شما باید برای پیاده سازی SAN یک برند خاص را انتخاب کنید و سری تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری لازم مربوطه را تهیه کنید ، معمولا در حال حاضر SAN Storage های شرکت HP و EMC بیشترین استفاده را در سازمان های دولتی و خصوصی دارند. در آخر شما نیاز به نصب سخت افزارها و نرم افزارها و انجام پیکربندی های لازم بر روی نرم افزار مدیریتی دستگاه هستید که بتوانید SAN خود را مدیریت کنید. پیاده سازی SAN Storage ها معمولا یک فرآیند پیچیده است که نیازمند دانش و تخصصی ویژه در خصوص دستگاه های SAN می باشد ، مخصوصا اگر دستگاه خود را می خواهید در طراحی های پیشرفته و حرفه ای استفاده کنید قطعا به کارشناسان حوزه Storage نیاز خواهید داشت.